[مازیار عشاقی]

1. به تجهیزاتی که هوا را به جریان می اندازند فن و اگزاست فن گفته می‌شود. فن‌ها به عنوان دمنده یا  AMD نیز مطرح هستند. (Air Moring Devic )
   
   
2. فن‌ و اگزاست فنهای مورد استفاده در سیستم‌های تهویه مطبوع به دو نوع فن گریز از مرکز (سانتر یفوژ)  و فن محوری تقسیم میشوند.
   
   
3.  جهت انتخاب و توصیف عملکرد فن از پارامترهای زیر استفاده می‌شود. 
    مقدار هوای جا به جا شده بر حسب (لیتر در دقیقه ، فوت مکعب در دقیقه ،  متر مکعب در ساعت)
    فشار استاتیک (SP)
    سرعت دوران – دور در دقیقه (rmp)
   توان ترمزی (Bhp)
   
   
4. فن و اگزاست فن گریز از مرکز به فن هایی اطلاق می‌شود که به وسیله نیروی گریز از مرکز (سانتر یفوژ) هوا را به حرکت در می‌ آورد. در فن‌های سانتر یفوژ اختلاف زاویه ورود و خروج هوا 90 درجه است.
   فن‌های سانتر یفوژ می‌توانند به صورت دمنده یا مکنده عمل نمایند.
   
   
5.  سه نوع عمده فن‌های سانتر یفوژ عبارتند از فن سانتر یفوژ فوروارد (با پروانه خمیده به جلو) فن سانتر یفوژ بک وارد (با پروانه خمیده به عقب) و فن سانتر یفوژ رادیال (با پروانه‌های شعاعی).
   
   
   
   
6. فن سانتر یفوژ فوروارد (خمیده به جلو) دارای فشار خروجی بیشتر نسبت به فن سانتر یفوژ بک وارد می‌باشد لذا به این دلیل از این فن‌ها به دلیل فشار مکش پایین اغلب در سیستم‌های دمنده استفاده می‌شود.
   
   
7.  بهترین کاربرد فن‌های سانتر یفوژ فور وارد جهت ظرفیت کمتر از 20000 فوت مکعب در دقیقه و فشار استاتیک کمتر از۱.۵ اینچ ستون آب است.  
   
   
8. فن‌ های سانتر یفوژ فن‌های کم صدایی هستند. از این فن‌ها نباید جهت اگزاست و خروج دود و آلودگی استفاده نمود چرا که آلودگی پره‌ها سبب نا میزانی پروانه می‌گردد. 
   
   
   
   
9. فن سانتر یفوژ بک وارد (خمیده به عقب) دارای فشار خروجی کمتر نسبت به فن سانتر فیوژ فوروارد می‌باشد. فن‌های سانتر یفوژ بک وارد داری فشار مکش بالایی می‌باشند و اغلب در سیستم‌های مکنده مورد استفاده قرار می‌گیرند. 
   
   
10. اغلب در سیستم‌های که طول کانال کشی زیاد است و فشار استاتیک بالاست جهت مکش از فن‌ سانتریفوژ بکوارد استفاده می‌گردد.
    سرعت آن‌ها در یک جریان ثابت نسبت سانتر یفوژ فوروارد حدود 2 برابر است. 
    
    
    
    
11. فن‌های پروانه شعاعی جهت سیستم‌هایی که با مواد سر و کار دارند مانند جمع آوری تکه‌های کاغذ – خاک اره و ... استفاده می‌شود. در این نوع فن‌ها ذرات کثیف از میان پره‌ها عبور داده می‌شود.
    این فن‌ها دارای پروانه‌های ضخیم و سنگین می‌باشند که کمتر به مواد آلوده می‌شوند. معمولا صدای بیشتری نسبت به انواع دیگر و کمترین بازدهی را دارند. 
    
    
    
    
12. فن با پروانه ایرفویل از نوع فن‌های گریز از مرکز بک وارد است به گونه‌ایی که خمیدگی در طراحی پره‌ها نیست و فقط به سمت عقب شیب دارند.
    پر بازده‌ترین فن گریز از مرکز است که البته هزینه ساخت بالایی دارد. از فن گریز از مرکز با پروانه ایر فویل جهت افت فشار استاتیک بالا و حجم هوادهی بالا استفاده می‌شود.