سلام، مهمان
11-08-2020، 08:56 PM
ابد و یک روز محصول سال 94 اثر سعید روستایی است به کارگردانی سعید ملکان با محتوایی بحران خانوادگی ، فرهنگ اجتماعی و اعتیاد است که برنده ی جایزه ی بهترین کارگردانی ، بهترین فیلم نامه و بهترین کارگردانی نگاه نو از جشنواره ی فجر شده است .
مرتضی برای رو به راه کردن کار خودش احتیاج به پول دارد و این پول توسط یک افغانی که خواستگار سمیه است تامین می شود .
تمام تلاش انسان دوستانه ی مرتضی برای ازدواج سمیه و ترک محسن به علت دور کردن محسن از خانه و عدم مخالفتش با ازدواج سمیه با همان افغانی است که به مرتضی پول داده .
در اینجا نشان می دهد نگاه مرتضی به سمیه ابزاری بوده است و در واقع به خوشبختی خواهر خودش فکر نکرده است .
واقعیت نمایی یکی از مهم ترین ویژگی های ابد و یک روز است و کارگردان سعی می کند به شخصیت ها نزدیک شود و اجازه ی قضاوت به بیننده در باره ی شخیت ها را نمی دهد و هر کدام را همان شکلی که هستند نمایش می دهد .
سعید روستایی بیننده رو به صورت فعال همراه فیلم میبرد و دیدگاه بیننده را کاملا رهبری می کند و فیلم چنین وانمود میکند که شخصیت ها کاملا واقعی هتند و از قبل هیچ برنامه ریزی درباره ی آن وجود نداشته و به نظر می رسد شخصیت ها قبلا روی کاغذ وجود نداشتند .
دیدگاه کارگردان در این فیلم رویکرد مستند نماست و جوری نمایش میدهد که انگار اتفاقات تماما فی البداهه است در واقع به اطلاح سه پرده استفاده نکرده است ( یعنی در ابتدای فیلم همه چیز عادی و نرمال است و از میانه های فیلم با رو به رو می شویم که آشوبی در مرحله اول ایجاد می کند و در آخر هم گره گشایی داریم ) اما در ابد و یک روز از همان ابتدا با آشوب و بحران روبه رو می شوم و بیننده پرتاب می شود به نقطه ی اوج و ایده ی اصلی فیلم که اصطلاح ساختاری آن ارگانیک است یعنی همان تئاتر سیاسی که همان بازتاب عینی از واقعیت است .
نکته ی جالب توجه دیگر این است که شخصیت های فیلم هم سطح و هم ارتفاع هستند و هیچ کدام از شخصیت ها نسبت به دیگری ارجحیت ندارند و سعید روستایی سعی دارد در در یک محدوده ی هم اندازه به شخصیت ها برسد .
در این فیلم انگیزه های شخصیت ها گشوده و کالبد شکافی نمی شود و کارگردان می خواسته یک حالت سطحی از شخصیت ها داشته باشد .
سعید روستایی در فیلم خودش بیننده را در غم و روایت غمباره ی همراه خودش می کند اما در آخر برخلاف ساختار و ماهیت داستان به عنوان خالق در داستان دخالت می کند و نمی خواهد بیننده ی خودش را ناراضی کند پس پایان خوشی را رقم می زند .
این فیلم نوعی غافلگیری هم برای بیننده هم برای شخصیت های داستان دارد مثل دقیقه ی 48 فیلم وقتی که پسر شهناز از اتاق خارج می شود علاوه بر اینه بیننده از جثه ی پسر شوکه میشود ئایی او ، پیمان معادی هم جا میخورد این یکی از اشکالات فیلم است .
فیلم ابد و یک روز فیلمی است که سیاه نمایی خیلی زیادی در آن شده است اینکه یک مرد ( محسن ) که معتاد است و در روند داستان تمام اتفاقات بد و سیاه برایش رقم می خورد از دستگیری توسط پلیس گرفته تا طرد شدن ار طرف خانواده و بردن اجباری او به مرکز ترک اعتیاد.
کارگردان میخواسته تمام جنبه های سیاه اعتیاد را در فیلمش نمایش دهد . به اعتقاد منتقدین این سیاه نمایی نوعی گدایی کردن احساسات از بیننده است .
تراژدی کمدی تلفیقی از تراژدی و کمدی است مشروط به اینکه باعث ایجاد حس های معکوس در بیننده می شود مخاطب در لحظات تراژیک میخندد و در لحظات کمیک به گریه می افتد .
گروتسک گونه ای از ترکیبی از کمدی تراژدی است به شرطی که نسبت به یک واقعه ثابت و مجرد س های مختلفی از سمت بیننده ایجاد شود .
گروتسک جمع احساسات متضاد و متناقص است و طنز آمیخته به ترس همراه با افراط و تفریط که نقطه ی تلاقی دو یا چند حس متضاد است .
این حس باعث شکل گیری معنای سوم در ناخودآگاه کارگردان و بیننده است .
مضحک است و باعث گیجی ، تشتت فکر ، ترس و عذاب بیننده می شود و تجلی دنیای پریشان است .
در گروتسک با این که کارگردان قصد خنداندن بیننده را دارد هدفش تمسخر و ریشخند است و می خواهد بیننده را به گریه وادارد این طنز بیشتر طنز تلخ است تا طنزی که مخاطب را بخنداند هر چند مخاطب لبخندی هم بزند بیننده ی فیلم ابد و یک روز هم درست در جایی که باید از ناراحتی شخصیت ها و هول و هراس آن ها در از بین بردن مواد مخدر نگران شود و بترسد که مبادا پلیس سر برسد و نوید محمد زاده را ( محسن ) با آن همه مواد حکم ابد و یک روز بگیرد به تلاش خانواده برای پنهان کردن گندکاری های محسن می خندد .
صحنه ها و موقعیت های تلخ این چنینی در این فیلم زیاد است که مخاطب به جای گریه به خنده می افتد مانند پلان بردن محسن به کمپ ترک اعتیاد و گریه کردن 4 خواهر او . از همین روست که این فیلم در سینماهای مردمی از استقبال زیادتری برخوردار است و پدیده ای شگرف در سینمای فیلم اولی ها معرفی می گردد .
از سوی دیگر در صحنه ی به ظاهر عروسی سمیه و بردن عروس به افغانستان وقتی اهل خانه شاد هستند بیننده با دیدن فلاکت زندگی سمیه و اجبارش برای پذیرش آن ازدواج به گریه می افتد .
بیننده این فیلم بسته به اینکه با کدامیک از شخصیت های فیلم نامه هم سو است با یکی از این 7 خواهر و برادر احساس این همانی پیدا می کند .
جدای از مادر بیمار خانواده که آن قدر ساده است که می خواهد با پنهان کردن بسته ای شیشه و دادن آن به محسن باعث رونق مجدد کار خرید و فروشش بشود .
که هیچ زحمتی برای تربیت فرزندانش نکشیده و تنها نفرین کردن بلد است که آن راهم به قول مرتضی که در دقیقه ی 25 ، درست بلد نیست . مادری که در حق فرزندانش مادری نکرده و هر 4 دختر او مثل مادرشان زندگی خوبی ندارند و برادر هایشان برای آن ها تصمیم می گیرند .
هر کدام از این خواهر ها و برادر ها مشکلات خاص خود را دارند و با وجود اینکه هر کدام به فکر خودشان هستند از دلسوزی برای هم دیگر هم غافل نیستند و در عین بحث با هم بعضی جاها قربان صدقه ی یکدیگر می روند و برای هم اسپند دود می کنند و به فکر راه چاره برای هم می گردند هر چند راه چاره هایشان هم گره ای نمی گشاید .
هر چند داستان از نظر متن و کارگردانی ایراداتی دارد و گاه در پرداختن به جزییات و ارتباطات درست بین شخصیت ها در می ماند اما گاه نویسنده و کارگردان جوان سعید روستایی با وجود ساخت اولین فیلم سینمایی اشدر نوع نگاهش به برخی از همین جزییات و برخی از دیالوگ های شخصیت ها موفق عمل می کند .
از همین روز که ابد یک روز توانست کاندید بهترین فیلم و بهترین کارگردانی در سی و چهارمین جشنواره ی فیلم فجر شود و جوایز را دریافت کند .
سمیه که قصد ازواج با داماد افغانی را ندارد در نهایت برای به خود آوردن خانواده و لا اقل سرو سامان گرفتن مرتضی با چشم گریان تن به بازی سرنوشت می دهد و به روی مرتضی نمی آورد که به خاطر پول میخواهد او را از ایران آواره و راهی افغانستان کند اما در نهایت چون به نوید قول داده که اورا ترک نمی کند برای اینکه ریز قولش نزده باشد با لباس سفید و چمدان از ماشین داماد پیاده می شود و دوباره به خانه ای برمی گردد که مجبور است به اهالی خانه سرویس بدهد و زندگی خودش را فدای دیگران کند .
باز این سمیه است که دوباره چراغ خانه را روشن می کند و با آمدنش خانه دوباره رنگ زندگی می گیرد هر چند آن زندگی تکرار روزمرگی ها و بدبختی و تن دادن به همان ابد و یک روز باشد .
با این که فیلم تلخ است و ممکن است از دید جشنواره های خارجی به کل خانواده های ایرانی تعمیم داده شود اما واقعیتی تلخ است که نشان گر خانواده های بی سرو سامان در جنوب شهر تهران است ، خانواده هایی که به شکل های مختلف در همه جای تهران و ایران میتوان دید .
خانواده هایی که به ظاهر در کنار هم هستند اما هر یک در لاک تنهایی خود به دنبال پیشرفت خود هستند و حاضرند برای رسیدن به آن پیشرفت که گاهی خیالی و حبابی است حتی عزیزان خود را برنجانند ، حرف تلخ بزنند ، تلخ زندگی کنند و با اشتباهاتشان آینده ی تلخی را برای خود رقم بزنند.
نقل قول: مرتضی برادر بزرگتر خانه در حکم پدر خانواده است که خودش ترک اعتیاد کرده و حالا قصد دارد برادر معتاد و ساقی خودش محسن را هم نجات بدهد هر چند که بیشتر به فکر خودش است نه محسن محسن با فروش مواد در مغازه ی مرتضی باعث شده مغازه ی مرتضی مشتری نداشته باشد .
مرتضی برای رو به راه کردن کار خودش احتیاج به پول دارد و این پول توسط یک افغانی که خواستگار سمیه است تامین می شود .
تمام تلاش انسان دوستانه ی مرتضی برای ازدواج سمیه و ترک محسن به علت دور کردن محسن از خانه و عدم مخالفتش با ازدواج سمیه با همان افغانی است که به مرتضی پول داده .
در اینجا نشان می دهد نگاه مرتضی به سمیه ابزاری بوده است و در واقع به خوشبختی خواهر خودش فکر نکرده است .
واقعیت نمایی یکی از مهم ترین ویژگی های ابد و یک روز است و کارگردان سعی می کند به شخصیت ها نزدیک شود و اجازه ی قضاوت به بیننده در باره ی شخیت ها را نمی دهد و هر کدام را همان شکلی که هستند نمایش می دهد .
سعید روستایی بیننده رو به صورت فعال همراه فیلم میبرد و دیدگاه بیننده را کاملا رهبری می کند و فیلم چنین وانمود میکند که شخصیت ها کاملا واقعی هتند و از قبل هیچ برنامه ریزی درباره ی آن وجود نداشته و به نظر می رسد شخصیت ها قبلا روی کاغذ وجود نداشتند .
دیدگاه کارگردان در این فیلم رویکرد مستند نماست و جوری نمایش میدهد که انگار اتفاقات تماما فی البداهه است در واقع به اطلاح سه پرده استفاده نکرده است ( یعنی در ابتدای فیلم همه چیز عادی و نرمال است و از میانه های فیلم با رو به رو می شویم که آشوبی در مرحله اول ایجاد می کند و در آخر هم گره گشایی داریم ) اما در ابد و یک روز از همان ابتدا با آشوب و بحران روبه رو می شوم و بیننده پرتاب می شود به نقطه ی اوج و ایده ی اصلی فیلم که اصطلاح ساختاری آن ارگانیک است یعنی همان تئاتر سیاسی که همان بازتاب عینی از واقعیت است .
نکته ی جالب توجه دیگر این است که شخصیت های فیلم هم سطح و هم ارتفاع هستند و هیچ کدام از شخصیت ها نسبت به دیگری ارجحیت ندارند و سعید روستایی سعی دارد در در یک محدوده ی هم اندازه به شخصیت ها برسد .
در این فیلم انگیزه های شخصیت ها گشوده و کالبد شکافی نمی شود و کارگردان می خواسته یک حالت سطحی از شخصیت ها داشته باشد .
سعید روستایی در فیلم خودش بیننده را در غم و روایت غمباره ی همراه خودش می کند اما در آخر برخلاف ساختار و ماهیت داستان به عنوان خالق در داستان دخالت می کند و نمی خواهد بیننده ی خودش را ناراضی کند پس پایان خوشی را رقم می زند .
این فیلم نوعی غافلگیری هم برای بیننده هم برای شخصیت های داستان دارد مثل دقیقه ی 48 فیلم وقتی که پسر شهناز از اتاق خارج می شود علاوه بر اینه بیننده از جثه ی پسر شوکه میشود ئایی او ، پیمان معادی هم جا میخورد این یکی از اشکالات فیلم است .
فیلم ابد و یک روز فیلمی است که سیاه نمایی خیلی زیادی در آن شده است اینکه یک مرد ( محسن ) که معتاد است و در روند داستان تمام اتفاقات بد و سیاه برایش رقم می خورد از دستگیری توسط پلیس گرفته تا طرد شدن ار طرف خانواده و بردن اجباری او به مرکز ترک اعتیاد.
کارگردان میخواسته تمام جنبه های سیاه اعتیاد را در فیلمش نمایش دهد . به اعتقاد منتقدین این سیاه نمایی نوعی گدایی کردن احساسات از بیننده است .
تراژدی کمدی تلفیقی از تراژدی و کمدی است مشروط به اینکه باعث ایجاد حس های معکوس در بیننده می شود مخاطب در لحظات تراژیک میخندد و در لحظات کمیک به گریه می افتد .
گروتسک گونه ای از ترکیبی از کمدی تراژدی است به شرطی که نسبت به یک واقعه ثابت و مجرد س های مختلفی از سمت بیننده ایجاد شود .
گروتسک جمع احساسات متضاد و متناقص است و طنز آمیخته به ترس همراه با افراط و تفریط که نقطه ی تلاقی دو یا چند حس متضاد است .
این حس باعث شکل گیری معنای سوم در ناخودآگاه کارگردان و بیننده است .
مضحک است و باعث گیجی ، تشتت فکر ، ترس و عذاب بیننده می شود و تجلی دنیای پریشان است .
در گروتسک با این که کارگردان قصد خنداندن بیننده را دارد هدفش تمسخر و ریشخند است و می خواهد بیننده را به گریه وادارد این طنز بیشتر طنز تلخ است تا طنزی که مخاطب را بخنداند هر چند مخاطب لبخندی هم بزند بیننده ی فیلم ابد و یک روز هم درست در جایی که باید از ناراحتی شخصیت ها و هول و هراس آن ها در از بین بردن مواد مخدر نگران شود و بترسد که مبادا پلیس سر برسد و نوید محمد زاده را ( محسن ) با آن همه مواد حکم ابد و یک روز بگیرد به تلاش خانواده برای پنهان کردن گندکاری های محسن می خندد .
صحنه ها و موقعیت های تلخ این چنینی در این فیلم زیاد است که مخاطب به جای گریه به خنده می افتد مانند پلان بردن محسن به کمپ ترک اعتیاد و گریه کردن 4 خواهر او . از همین روست که این فیلم در سینماهای مردمی از استقبال زیادتری برخوردار است و پدیده ای شگرف در سینمای فیلم اولی ها معرفی می گردد .
از سوی دیگر در صحنه ی به ظاهر عروسی سمیه و بردن عروس به افغانستان وقتی اهل خانه شاد هستند بیننده با دیدن فلاکت زندگی سمیه و اجبارش برای پذیرش آن ازدواج به گریه می افتد .
بیننده این فیلم بسته به اینکه با کدامیک از شخصیت های فیلم نامه هم سو است با یکی از این 7 خواهر و برادر احساس این همانی پیدا می کند .
جدای از مادر بیمار خانواده که آن قدر ساده است که می خواهد با پنهان کردن بسته ای شیشه و دادن آن به محسن باعث رونق مجدد کار خرید و فروشش بشود .
که هیچ زحمتی برای تربیت فرزندانش نکشیده و تنها نفرین کردن بلد است که آن راهم به قول مرتضی که در دقیقه ی 25 ، درست بلد نیست . مادری که در حق فرزندانش مادری نکرده و هر 4 دختر او مثل مادرشان زندگی خوبی ندارند و برادر هایشان برای آن ها تصمیم می گیرند .
هر کدام از این خواهر ها و برادر ها مشکلات خاص خود را دارند و با وجود اینکه هر کدام به فکر خودشان هستند از دلسوزی برای هم دیگر هم غافل نیستند و در عین بحث با هم بعضی جاها قربان صدقه ی یکدیگر می روند و برای هم اسپند دود می کنند و به فکر راه چاره برای هم می گردند هر چند راه چاره هایشان هم گره ای نمی گشاید .
هر چند داستان از نظر متن و کارگردانی ایراداتی دارد و گاه در پرداختن به جزییات و ارتباطات درست بین شخصیت ها در می ماند اما گاه نویسنده و کارگردان جوان سعید روستایی با وجود ساخت اولین فیلم سینمایی اشدر نوع نگاهش به برخی از همین جزییات و برخی از دیالوگ های شخصیت ها موفق عمل می کند .
از همین روز که ابد یک روز توانست کاندید بهترین فیلم و بهترین کارگردانی در سی و چهارمین جشنواره ی فیلم فجر شود و جوایز را دریافت کند .
سمیه که قصد ازواج با داماد افغانی را ندارد در نهایت برای به خود آوردن خانواده و لا اقل سرو سامان گرفتن مرتضی با چشم گریان تن به بازی سرنوشت می دهد و به روی مرتضی نمی آورد که به خاطر پول میخواهد او را از ایران آواره و راهی افغانستان کند اما در نهایت چون به نوید قول داده که اورا ترک نمی کند برای اینکه ریز قولش نزده باشد با لباس سفید و چمدان از ماشین داماد پیاده می شود و دوباره به خانه ای برمی گردد که مجبور است به اهالی خانه سرویس بدهد و زندگی خودش را فدای دیگران کند .
باز این سمیه است که دوباره چراغ خانه را روشن می کند و با آمدنش خانه دوباره رنگ زندگی می گیرد هر چند آن زندگی تکرار روزمرگی ها و بدبختی و تن دادن به همان ابد و یک روز باشد .
با این که فیلم تلخ است و ممکن است از دید جشنواره های خارجی به کل خانواده های ایرانی تعمیم داده شود اما واقعیتی تلخ است که نشان گر خانواده های بی سرو سامان در جنوب شهر تهران است ، خانواده هایی که به شکل های مختلف در همه جای تهران و ایران میتوان دید .
خانواده هایی که به ظاهر در کنار هم هستند اما هر یک در لاک تنهایی خود به دنبال پیشرفت خود هستند و حاضرند برای رسیدن به آن پیشرفت که گاهی خیالی و حبابی است حتی عزیزان خود را برنجانند ، حرف تلخ بزنند ، تلخ زندگی کنند و با اشتباهاتشان آینده ی تلخی را برای خود رقم بزنند.
