[aliist]

چیلرها به طور کلی به دو دسته جذبی و تراکمی تقسیم می‌شوند. این چیلرها اگرچه در نهایت یک محصول را تولید می‌کنند و در کنار دستگاه‌های هواساز یا [b]فن کویل[/b] برای تهویه هوای فضای داخلی ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرند اما با یکدیگر تفاوت‌های مهمی دارند.

در این مطلب قصد داریم تفاوت‌ چیلر جذبی و تراکمی از نظر فنی، اقتصادی، نگهداری و ضریب عملکرد را به شما ارائه دهیم.

تفاوت چیلر جذبی و تراکمی از نظر نحوه کار

چیلرهای جذبی با نام انگلیسی Absorption Chiller به طور کلی دستگاه‌هایی هستند که از جاذب (ابزوربر)، ژنراتور، کندانسور (خنک کننده)، انژکتور و دو پمپ برای اواپراتور و ابزوربر تشکیل شده‌اند. با ورود ماده مبرد (غالبا آب مقطر) به درون محفظه کم‌فشار اواپراتور، چرخه تبدیل در یک چیلر جذبی شروع می‌شود. مبرد به وسیله انژکتور مخصوص بر روی کویل ‌(لوله مسی) که حاوی آب داغ، آب گرم یا بخار است پاشیده می‌شود.

بخار توسط ماده مخصوصی (مانند لیتیوم بروماید) که توسط انرژکتور تزریق می‌شود به محلول تبدیل شده و سپس با توسط پمپ ابزوربر به سمت ژنراتور (مولد حرارتی) منتقل می‌شود.

در این قسمت محلول لیتیوم بروماید از آب مقطر جدا شده و مجددا به سمت ابزوربر هدایت می‌شود. آب مقطر نیز با ورود دوباره به محفظه اواپراتور، این چرخه را مجددا تکرار می‌کند. برای ایجاد سرمایش یا همان فرایند تبرید، این چرخه در یک چیلر جذبی بارها تکرار می‌شود.

اما یک چرخه تبرید که در چیلرهای تراکمی تکرار می‌شود از ۴ بخش کمپرسور، شیر انبساط، اواپراتور و کندانسور تشکیل شده است. گاز مبرد ابتدا به وسیله کمپرسور متراکم می‌شود و با افزایش فشار به کندانسور وارد می‌شود. در کندانسور انتقال حرارت توسط آب یا هوای محیط انجام می‌گیرد و در نتیجه گاز متراکم به مایع تبدیل می‌شود.

این مایع سپس از لوله‌های مویین عبور می‌کند و این بار افت فشار ناگهانی را تجربه می‌کند و وقتی به اوراپراتور وارد می‌شود، به منظور تبخیر حرارت محیط اواپراتور را به خود جذب کرده و باعث خنک‌سازی می‌شود. پس از این مرحله، مایع دوباره به بخار تبدیل شده و به سمت کمپرسور بازمی‌گردد.

تفاوت قیمت اولیه در چیلر جذبی و تراکمی

در حال حاضر در هر دو دسته چیلرهای جذبی و چیلرهای تراکمی انواع مختلفی در بازار وجود دارند:

انواع چیلر جذبی

• تک اثره یا تک مرحله‌ای
  
  
• دو اثره یا دو مرحله‌ای
  
  
• شعله مستقیم
  

انواع چیلر تراکمی

• کمپرسور رفت‌وبرگشتی، پیستونی و ضربه‌ای
  
  
• کمپرسور سانتریفیوژی
  
  
• کمپرسور اسکرو
  
  
• کمپرسور اسکرال
  

با توجه به قیمت‌های ارائه شده توسط تولیدکنندگان شناخته شده چیلرهای جذبی و تراکمی، قیمت اولیه خرید یک چیلر جذبی دو اثره یا شعله مستقیم تقریبا ۲٫۵ برابر یک چیلر تراکمی است. که قیمت چیلرهای جذبی تک اثره نیز تقریبا ۱٫۳ برابر گران‌تر از چیلر تراکمی است اما مصرف انرژی یک چیلر جذبی تک اثره حدودا ۳۰ درصد بیشتر است.

اگر هزینه‌های نصب و راه‌اندازی و طول عمر کوتاه چیلرهای جذبی را هم در نظر بگیریم تقریبا می‌توان گفت قیمت تمام شده یک چیلر جذبی از نوع دو اثره یا شعله مستقیم حداقل ۳ برابر یا ۳۰۰ درصد بیشتر از یک چیلر تراکمی است.

مقایسه هزینه تعمیرات و نگهداری چیلر جذبی و تراکمی

چیلرهای جذبی بسیار حساس هستند و با کمی بی‌دقتی هزینه‌های سنگینی به مصرف کننده تحمیل می‌شود. بنابراین می توان گفت که قیمت چیلر جذبی در نهایت تقریبا بالا است. تعمیر اساسی یک چیلر جذبی به شدت زمان‌بر است و خطر نفوذ اکسیژن و رطوبت به قسمت‌های داخلی چیلر را هم به دنبال دارد. در این صورت ممکن است خوردگی‌های شدید و جبران‌ناپذیر اتفاق بیفتد.

اما در نقطه مقابل، چیلرهای تراکمی نه تنها طول عمر بالاتری دارند و کمتر دچار مشکل می‌شوند بلکه تعمیرات آنها به هزینه و زمان کمتری نیاز دارد. علاوه بر این، تعداد سرویس‌کاران و متخصصین نگهداری این نوع از چیلرها به مراتب بیشتر است.

تفاوت چیلر جذبی و تراکمی از نظر سازگاری با شرایط محیطی

از آنجایی که در شهرهایی که آب و هوای شرجی دارند (شمال و جنوب کشور) امکان استفاده از برج خنک‌کننده وجود ندارد و همچنین در شهرهای جنوبی که به علت گرمای شدید به سیستم‌های تهویه مطبوع کارآمدی نیاز است، استفاده از چیلرهای جذبی ممکن نیست.

در عوض چیلرهای تراکمی به لطف بهره‌گیری از کندانسور هوا خنک به راحتی این مشکل را برطرف کرده و تقریبا در هر شرایط آب و هوایی قابل استفاده هستند. علاوه بر این، حداقل درجه حرارتی که با یک چیلر جذبی می‌توان به آن دست پیدا کرد ۵ درجه سانتی‌گراد است. در حالی که در چیلرهای تراکمی حتی درجه حرارت‌های زیر صفر نیز قابل دستیابی هستند که البته بدین منظور باید از ترکیب اتیلن گلیکول و آب استفاده کرد.

مقایسه چیلر جذبی و تراکمی از نظر مشخصات فیزیکی

به علت بزرگ‌تر بودن تجهیزات در چیلرهای جذبی، این نوع چیلرها در ظرفیت مشابه تقریبا ۴۰ الی ۶۰ درصد مساحت بیشتری را نسبت به یک چیلر تراکمی اشغال می‌کنند. علاوه بر این، ارتفاع یک چیلر جذبی می‌تواند از ۱٫۸ تا ۳ متر بلندتر از چیلر تراکمی باشد و برای نصب و راه‌اندازی آن به فضای بیشتری برای موتورخانه نیاز خواهید داشت.

از نظر وزنی نیز در اغلب موارد میانگین وزن یک چیلر جذبی تقریبا ۲ برابر یک چیلر تراکمی با ظرفیت یکسان است و به همین دلیل استقرار آن به یک بستر مستحکم نیاز دارد. با توجه به وزن و ابعاد بیشتر چیلرهای جذبی، این نوع چیلرها هزینه‌های حمل و نقل و همین‌طور نصب بالاتری نیز دارند.

در نهایت میزان تولید صدا توسط چیلرهای جذبی و تراکمی یکی دیگر از تفاوت‌هایی است که باید به آن توجه داشته باشید. در صورتی که از یک چیلر جذبی تک یا دو اثره استفاده کنید، صدا و ارتعاش تولید شده کمتر خواهد بود و دلیل آن تعداد کمتر قطعات مکانیکی به کار رفته در این نوع از چیلرها است.

البته در خصوص چیلرهای تراکمی نیز از آنجایی که تجهیزات آن در موتورخانه یا پشت‌بام نصب می‌شود، سروصدای خاصی به درون واحدهای ساختمان منتقل نمی‌شود.

در این مقاله به چند تفاوت چیلر جذبی و تراکمی که در تصمیم‌گیری برای خرید تاثیرگذارند اشاره کردیم. به طور کلی چیلرهای تراکمی نسبت به هزینه از مزایای بیشتری برخوردار هستند و اگر بخواهیم خلاصه بگوییم، با توجه به محدودیت‌های یک پروژه، استفاده از چیلر تراکمی اسکرو (آب خنک)، چیلر تراکمی اسکرو (هوا خنک) و چیلر جذبی دو اثره نسبت به سایر موارد گزینه‌های اقتصادی‌تری محسوب می‌شوند.

نکته‌ای که باید به آن توجه داشت این است که اگر هزینه‌های انرژی مصرفی، نصب و راه‌اندازی و نگهداری و تعمیرات را مدنظر قرار دهیم می‌توان گفت چیلرهای جذبی تقریبا ۱۵ برابر گران‌تر از چیلرهای تراکمی هستند!