سلام، مهمان
10-08-2019، 11:07 PM
واژه اتوکلاو از ترکیب دو کلمه Auto در زبان یونانی به معنای خودکار و Clave در زبان لاتین به معنای کلید تشکیل شده است که به معنای دستگاهی می باشد که درب آن به صورت اتوماتیک بسته می شود.
دستگاه اتوکلاو صنعتی یک مخزن تحت فشار بزرگ بوده که در فرآیندهای صنعتی که به دما و فشار بالا نیاز دارند استفاده میشود. فشار بالایی که درون محفظه ایجاد میشود باعث بسته شدن خودکار درب اتوکلاو میشود.
کلمه Sterilizer برگرفته از واژه لاتین Sterilis به معنای فاقد میوه و بار است. اتوکلاوهایی که به طور گسترده در مراکز عمومی بهداشت، آزمایشگاه های بالینی و تحقیقاتی استفاده می شوند، استریلایزر نامیده میشوند.
عملکرد اتوکلاو
از آب و بخار برای انجام پروسه حرارتی استفاده میشود. سبدهای حاوی محصولات غذایی در اتوکلا تحت تاثیر سه مرحله دمایی قرار می‌گیرند. این سه مرحله بدین صورت است که ابتدا دما درون اتوکلا افزایش یافته
در مدت زمان مشخصی محصولات در این دما نگه داشته میشوند و سپس عملیات سرد کردن صورت می‌پذیرد .
زمانی که دما در حال افزایش است سبدهای درون اتوکلاو با شدت بالا در راستای خطی- افقی به صورت رفت و برگشتی تکان می‌خورند. در این مدل اتوکلاو با به کارگیری آب گرم و تزریق مستقیم بخار زمان رسیدن به مرحله دوم فرآیند کاهش می‌یابد. از مبدل حرارتی برای مرحله سرد کردن فرآورده‌های غذایی استفاده میشود. آب سرد استریل دمای محصولات را کاهش می‌دهد.
روش های ایجاد خلا توسط اتوکلاو:
پالس های بخار (Steam pulsing) :
در این روش هوای موجود در محفظه اتوكلاو توسط پالس های بخار فشرده می شود و سپس دپرس میشود تا به فشار اتمسفر نزدیك شود .
حذف هوا از پایین (Downward displacement):
زمانی كه بخار وارد محفظه مي‌شود به علت پایین بودن چگالی آن نسبت به هوای گرم در بالای محفظه قرار گرفته و با افزایش میزان بخار رفته رفته هوای گرم در زیر اتوكلاو فشرده می شود و از قسمت پایینی تخلیه می شود.
معمولا در قسمت خروجی دماسنجی برای كنترل دمای هوای خروجی می گذارند . تنها زمانی كه هوا از محفظه خارج شد باید تخلیه كردن را متوقف كرد . جریان معمولا توسط تله های بخاری یا سوپاپ های مارپیچی كنترل خواهد شد.
زیر اتمسفر (Subatmospheric) :
مشابه چرخه superatmospheric است اما فشار محفظه هرگز بیش از اتسمفر نیست تا زمانی كه فشار به دمای استریل كردن افزایش پیدا کند.
پمپ های وكیوم (Vacuum pumps):
این پمپ ها هوا یا هوا/بخار را از محفظه مكش می كنند .
سوپر اتمسفر (Superatmospheric):
در این چرخه از پمپ های وكیوم استفاده می شود.
به دنبال پالس بخار مكش انجام می شود و به دنبال سایر پالس ها مكش ادامه می یابد. میزان مكش ها بستگی به چرخه و نوع دستگاه دارد .
استفاده از اتوکلاو
اکثر شاخه های پزشکی،
اتوکلاو های دندان پزشکی،
دامپزشکی،
صنایع شیمیایی
اتوکلاو آرایشگاهی
صنایع مواد غذایی
برای داروهای سرطان زا، رادیولوژی ها، مواد شیمیایی قابل تبخیر، سمی و قابل اشتعال نمی توان از اتوکلاو استفاده کرد. دستگاه اتوکلاو برای تمیز کردن، آلودگی زدایی، ذخیره سازی مواد به کار می رود.
همچنین از اتوکلاو آزمایشگاهی برای حذف مطمئن یک شی استفاده می شود. موارد مورد استفاده ی دیگر اتوکلاو ها، ایجاد محیط مناسب برای کشت باکتری، سترون سازی اتوکلاو برای لوازم آلوده، تهیه وسایل مورد استفاده در نمونه گیری و.... میباشند.
دستگاه اتوکلاو صنعتی یک مخزن تحت فشار بزرگ بوده که در فرآیندهای صنعتی که به دما و فشار بالا نیاز دارند استفاده میشود. فشار بالایی که درون محفظه ایجاد میشود باعث بسته شدن خودکار درب اتوکلاو میشود.
کلمه Sterilizer برگرفته از واژه لاتین Sterilis به معنای فاقد میوه و بار است. اتوکلاوهایی که به طور گسترده در مراکز عمومی بهداشت، آزمایشگاه های بالینی و تحقیقاتی استفاده می شوند، استریلایزر نامیده میشوند.
عملکرد اتوکلاو
از آب و بخار برای انجام پروسه حرارتی استفاده میشود. سبدهای حاوی محصولات غذایی در اتوکلا تحت تاثیر سه مرحله دمایی قرار می‌گیرند. این سه مرحله بدین صورت است که ابتدا دما درون اتوکلا افزایش یافته
در مدت زمان مشخصی محصولات در این دما نگه داشته میشوند و سپس عملیات سرد کردن صورت می‌پذیرد .
زمانی که دما در حال افزایش است سبدهای درون اتوکلاو با شدت بالا در راستای خطی- افقی به صورت رفت و برگشتی تکان می‌خورند. در این مدل اتوکلاو با به کارگیری آب گرم و تزریق مستقیم بخار زمان رسیدن به مرحله دوم فرآیند کاهش می‌یابد. از مبدل حرارتی برای مرحله سرد کردن فرآورده‌های غذایی استفاده میشود. آب سرد استریل دمای محصولات را کاهش می‌دهد.
روش های ایجاد خلا توسط اتوکلاو:
پالس های بخار (Steam pulsing) :
در این روش هوای موجود در محفظه اتوكلاو توسط پالس های بخار فشرده می شود و سپس دپرس میشود تا به فشار اتمسفر نزدیك شود .
حذف هوا از پایین (Downward displacement):
زمانی كه بخار وارد محفظه مي‌شود به علت پایین بودن چگالی آن نسبت به هوای گرم در بالای محفظه قرار گرفته و با افزایش میزان بخار رفته رفته هوای گرم در زیر اتوكلاو فشرده می شود و از قسمت پایینی تخلیه می شود.
معمولا در قسمت خروجی دماسنجی برای كنترل دمای هوای خروجی می گذارند . تنها زمانی كه هوا از محفظه خارج شد باید تخلیه كردن را متوقف كرد . جریان معمولا توسط تله های بخاری یا سوپاپ های مارپیچی كنترل خواهد شد.
زیر اتمسفر (Subatmospheric) :
مشابه چرخه superatmospheric است اما فشار محفظه هرگز بیش از اتسمفر نیست تا زمانی كه فشار به دمای استریل كردن افزایش پیدا کند.
پمپ های وكیوم (Vacuum pumps):
این پمپ ها هوا یا هوا/بخار را از محفظه مكش می كنند .
سوپر اتمسفر (Superatmospheric):
در این چرخه از پمپ های وكیوم استفاده می شود.
به دنبال پالس بخار مكش انجام می شود و به دنبال سایر پالس ها مكش ادامه می یابد. میزان مكش ها بستگی به چرخه و نوع دستگاه دارد .
استفاده از اتوکلاو
اکثر شاخه های پزشکی،
اتوکلاو های دندان پزشکی،
دامپزشکی،
صنایع شیمیایی
اتوکلاو آرایشگاهی
صنایع مواد غذایی
برای داروهای سرطان زا، رادیولوژی ها، مواد شیمیایی قابل تبخیر، سمی و قابل اشتعال نمی توان از اتوکلاو استفاده کرد. دستگاه اتوکلاو برای تمیز کردن، آلودگی زدایی، ذخیره سازی مواد به کار می رود.
همچنین از اتوکلاو آزمایشگاهی برای حذف مطمئن یک شی استفاده می شود. موارد مورد استفاده ی دیگر اتوکلاو ها، ایجاد محیط مناسب برای کشت باکتری، سترون سازی اتوکلاو برای لوازم آلوده، تهیه وسایل مورد استفاده در نمونه گیری و.... میباشند.
